Od biblioteke Hivzi Sulejmani do Oaze
Godine 2021, opština Prištine je odlučila da rehabilituje napuštenu zgradu bivše biblioteke Hivzi Sulejmani i da u nju postavi Centar za narativne prakse, jednu od centrala Manifeste 14.
Proces restauracije se nikada ne ograničava samo na renoviranje zgrade. On iznosi na površinu istorije i skreće pažnju na odnos između prostora i memorije. Šta ćemo da odlučimo da sačuvamo, da obnovimo, da rehabilitujemo, čega ćemo se sećati, a šta ćemo da odlučimo da eliminišemo?
Popravljanje materijalne prošlosti zgrade podrazumeva i bavljenje onom nematerijalnom — društvom, kulturom, vrednostima i sećanjima. Ovo je interpretativni i participativni proces zagledanja u prošlost kako bi se otkrili narativi pripadanja koji ne oličavaju samo jednu jedinu istoriju, memoriju ili identitet, već oni koji su kumulativni i otvoreni za dijalog.
Arhivska dokumenta o istoriji biblioteke su bila veoma ograničena, tako da se Manifestin tim odlučio za drugačiju strategiju rehabilitacije prostora – aktiviranje društvenih procesa kroz angažovanje sa njenom kolektivnom memorijom.
Fondaciji Shtatëmbëdhjetë je povereno da ponovo izgradi ovo znanje kroz ispitivanje različitih priča i sećanja ljudi koji su radili u biblioteci, članova biblioteke, posetilaca i građana Prištine. Rezultat ovog istraživanja je objavljivanje publikacije na albanskom, engleskom i srpskom jeziku koja će biti dostupna u prostoru Oaza, u Centru za narativne prakse.
OAZA će biti novo ime nekadašnje čitaonice u biblioteci. Ime dolazi od književnog magazina i omladinskog književnog kluba koji je ovde bio osnovan, i koji je tokom 2000-tih iznedrio čitavu generaciju pisaca, pesnika i književnih kritičara. Oaza je težila da bude prostor drugačije forme izražavanja, kao vida samooslobođenja, često spominjanog kao ‘oaze mira i spokoja’.
Urednici magazina su izjavljivali da: „je sada vreme za period ‘normalog’, u kome je jasno da je književnost dala svoj doprinos izgradnji nacionalnog identiteta, nacionalne istorije i podrške oslobodilačkim ratovima, i da je sada treba vratiti umetnosti.”
OAZA će ponovo biti otvorena u Centru za narativne prakse u julu 2022. kao projekat biblioteke zasnovan na konceptu zajednice. Uključiće sadržajan program zajedničkih aktivnosti koje se sastoje od sesija čitanja, radionica o samostalnom izdavaštvu, pa sve do zajedničkih igrica.
Srž biblioteke čini kolekcija knjiga posvećena nizu tema koje su iznova pominjane tokom predbijenalskog istraživačkog procesa. Knjige je sakupila grupa lokalnih specijalista i aktivista uz doprinos građana, vodeći se inkluzivnim i međugeneracijskim pristupom koji preispituje uobičajene hijerarhije znanja.
