Marta Popivoda

Jugoslavija je izgrađena na ideologiji bratstva i jedinstva. Kako je bila sastavljena iz različitih republika i naroda, socijalistička država se oslanjala na ovu međuetničku krilaticu – napravljenu tokom Narodnooslobodilačke borbe Jugoslavije (1941–1945) – da je održi kao jedno kolektivno telo.

Polazeći od drevnog fifilozofskog koncepta bratske ljubavi, ovo je ideologija koja je predviđala širenje bezuslovne porodične ljubavi na celokupno društvo – bez obzira na klasnu, rodnu, religijsku i etničku pripadnost.

U svome istraživačkom fifilmu-eseju, Marta Popivoda ispituje načine na koje je ova solidarnost koji je predložila sama država, javno demonstrirana i negovana, bilo u kontekstu omladinskih radnih akcija, sletova, sportskih dešavanja, ili drugih manifestacija. Analizirajući pronađene snimke od 1945. do 2000. godine, Popivoda traga za onim što je držalo na okupu to kolektivno telo i za onim što je dovelo do njegovog raspada.

Zašto su, kako nas poziva da razmislimo, građani tako spremno napustili maksimu bratstva i jedinstva u korist nacionalizma, individualizma i kapitalizma? Da li je postojalo nešto, i postoji li nešto iz socijalizma što se da spasiti?

Marta Popivoda (1982, RS/DE) je režiserka, umetnica i istraživač koja živi i radi na relaciji Beograd – Berlin. Glavna tema njenog dela jeste tenzija između sećanja, istorije i ideologije, kao i odnos između kolektivnog i pojedinačnog tela. Popivoda im prilazi sa pozicije feminizma i kvir perspektive.

Dugogodišnji Popivodin interes jeste upravo antifašistički i feministički potencijal jugoslovenskog socijalističkog projekta. U skorijim radovima koristi dramaturgiju predela, feminističko kazivanje priče i principe radikalnog usporavanja kako bi stvorila verbalne slike ili scene (antifašističke) memorije.

Bitne su joj kolektivne prakse u stvaranju umetnosti i istraživanju, tako da je godinama bila deo kolektiva Teorija koja hoda. Danas, Popivoda često sarađuje sa Anom Vujanović, teoretičarkom i dramaturgom, u produkciji filmova, video instalacija i performansa.